روزبه خاکسار‌/ مشاور تحصیلی اهواز
1 – قلبی بخوان!
تا نزدیکای سحر می‌نشینی پای فوتبال و پلک نمی‌زنی اما موقع درس خواندن از صدای راه رفتن مورچه هم حواست پرت می‌شود. علت در علاقه است. عشق به درس و موفقیت در تو نیروهایی ایجاد می‌کند که در این راه پر پیچ و خم، سختی‌ها را آسان و مشکلات را شکلات می‌کند. یادم می‌آید داوطلب ممتازی می‌گفت هر وقت خسته می‌شوم، تست فیزیک می‌زنم!
 
2 – زندان یا خانه‌ی دوم!؟
شاگردی حس می‌کرد که انگار در سال آخر در مدرسه زندانی است و دوست داشت هر چه زودتر زنگ بخورد و از زندان مرخص شود. حس می‌کرد در مدرسه که هست، زمان ایستاده و وقتش در حال تلف شدن است.
باید بدانید که مدرسه‌ی بدون عیب یافت نمی‌شود، پس بیایید کلاً نگاه خود را به این خانه‌ی دوم قدری بهتر کنید. مدرسه می‌تواند امسال برای شما محیطی دلپذیر باشد که در کنار دوستان و معلمان‌‌تان برای یک هدف مشترک گرد هم آمده‌اید و تلاش می‌کنید.

تست های درس ادبیات اختصاصی علوم انسانی در سالهای اخیر، هرچه بیشتر به سمت مفهومی شدن پیش میروند، از حالت حفظی سابق خارج میشوند. برای مثال در کنکور 87، 5 سؤال درس ادبیات اختصاصی در مورد قرابت معنایی بود و در سال 88، 7 سؤال بدین گونه طرح شد و به نظر میرسد طراحان کنکور امسال نیز این روند را ادامه دهند.
 
به این ترتیب، حفظ کردن آرایه ها و واژگان کتاب به تنهایی برای کسب یک نتیجه مطلوب کافی نیستند (البته این مهارتها بسیار بسیار ضروری و حیاتی هستند) بلکه هر داوطلب باید ابیات و عبارات کتاب را حلّاجی کند و مفهوم و مقصود اصلی آن را دریابد. شاید به همین دلیل باشد که برخی از اساتید و متخصصان درس ادبیات اختصاصی میگویند که داوطلبان باید به نوعی «اجتهاد ادبی» دست یابند.

عربی ازجمله دروسی است که برای پاسخگویی کامل به سؤالات آن باید اطلاعات کاملی از اکثر مطالب کتاب داشته باشیم. خواندن یک درس یا مبحث  به تنهایی، هر چند به طور کامل، در زدن تستها به شما کمکی نخواهد کرد. اطلاعات شما در مورد ترجمه و قواعد دست به دست هم میدهند تا شما را به سمت پاسخ های صحیح هدایت کنند. عامل مهم دیگر در کنار این دو، توانایی درست خواندن عبارات است.
 
این امتیازی است که هم در ترجمه و هم در به کارگیری درست قواعد میتواند به شما کمک کند. تنها راه دستیابی به این توانایی، مطالعه دقیق کتاب هایتان است. اگر با کلمات و عبارات کتابها آشنا باشید، تقریباً 90درصد از عبارات استفاده شده در سؤالات را می شناسید.
 
به دلیل ضرورت وجود یک آگاهی جامع از قواعد، ترجمه و .... در عربی و  برای پیشرفت در پاسخگویی به تستها توصیه میشود، همواره زمان مطالعه عربی خود را به 4 بخش تقسیم کنید. قبل از آن باید گفت که لازم است از اولین روز برنامه ریزی درسی خود برای کنکور، تا آخرین روز، حتماً شبی 2 ساعت را برای مطالعه عربی وقت بگذارید. این بهترین حالت ممکن است.

درس علوم اجتماعی از دروس مهم رشته علوم انسانی است که همه داوطلبان باید در آن تسلط و مهارت کافی داشته باشند. بنابراین باید به گونه ای این درس را مطالعه کنند که به امید کسب یک درصد بالا، وارد جلسه کنکور شوند. زیرا اکثر داوطلبانی که به رتبه های برتر کنکور می اندیشند، در این درس درصد خوبی کسب میکنند. بنابراین اگر یک داوطلب در این درس موفق نباشد، باعث پایین آمدن تراز او میشود.

درس علوم اجتماعی در کنکور سراسری در مجموع از 20 تست تشکیل شده است که به ترتیب از 3 کتاب جامعه شناسی (1)، جامعه شناسی (2) و علوم اجتماعی طرح میشوند. در آزمون سال 88 از جامعه شناسی (1) 5 تست، جامعه شناسی (2) 7 تست و علوم اجتماعی 8 تست طرح شده بود.
 
پس داوطلبان باید با برنامه ریزی مناسب، هر سه کتاب را به طور کامل مطالعه کنند تا بتوانند در درس علوم اجتماعی موفق باشند. البته داوطلبان باید توجه داشته باشند که برای مطالعه کتاب جامعه شناسی (2) باید کتاب جامعه شناسی (1) را به عنوان پیش نیاز مطالعه کرده باشند.
 
این کتاب از 3 فصل تشکیل شده که به ترتیب عبارتند از:

1- نقش

2- مزایا و نابرابریهای اجتماعی

3- هویت.

همانطور که در درس ریاضیات توضیح دادیم، دروس ریاضیات و اقتصاد، به طور جداگانه در دفترچه شماره 2 گنجانده میشوند. وقت پاسخگویی به این دفترچه، 35 دقیقه است و پس از پایان این زمان، داوطلبان دیگر قادر به پاسخگویی به سؤالات این دفترچه نخواهند بود. از آنجایی که سؤالات و مسأله های درس ریاضی غالباً وقتگیر هستند، داوطلبان معمولاً در این دفترچه با کمبود زمان مواجه میشوند.
 
به همین دلیل است که همواره اولین توصیه ما به دانش آموزان عزیز در مورد درس اقتصاد این بوده است که اگر میخواهند جزو رتبه های برتر و رتبه های اصلی کنکور باشند، باید تسلط و سرعت خود را در درس اقتصاد افزایش دهند تا مبادا به دلیل کمبود وقت از پاسخگویی به سؤالاتی که جواب آن را میدانستهاند، باز نمانند. در این مدت که با شما هستیم، تلاش ما این خواهد بود که با طرح نکات و مثالهایی، شما را در این راستا هدایت کنیم.

در این شماره لازم است ابتدا شما را با حال و هوای کنکوری درس اقتصاد آشنا کنیم تا بدانید که سؤالات این درس به چه شیوه ای طرح خواهند شد.

زیست شناسی و آزمایشگاه 1

این کتاب در کنکور، درحدود 13 تا 15 سؤال را به خود اختصاص میدهد، که بارمبندی سؤالات آن، تقریباً از یک اصول خاصی تبعیت میکند.

فصل 1) یک سؤال

فصل 2) یک سؤال

فصل 3) دو سؤال

فصل 4) دو سؤال

فصل 5) یک سؤال

فصل 6) دو یا سه سؤال

فصل 7) دو سؤال

فصل 8) دو سؤال
را به طور معمول میباشند.

یکی از دغدغههای همیشگی دانش آموزان، یادگیری ریاضیات است. تقریباً این جمله عمومی که «من ریاضی یاد نمیگیرم» را همهی ما به وفور شنیده ایم. همین تفکر غلط، که ناشی از عدم به کارگیری شیوههای صحیح یادگیری ریاضیات است، موجب شده تا علاوه بر کاهش اعتماد به نفس، یادگیرندگان به سوی «شیوههای غلطی همچون حفظ کردن، تلاش بیحاصل در حل انبوهی از تست ها، شرکت در کلاس های متعدد و تکراری و نتیجه آن، از دستدادن زمان و ...» سوق داده شوند.
 
درحالی که، حل مشکل در درجهاول مستلزم شناسایی ریشههای آن و سپس به کارگیری راهکارهای اثربخش و کارآمد برای حل آن می باشد و نه سحطی نگری و پاک کردن صورت مسأله. با نگاهی گذرا به عرصهتلاش های دانش آموزان در راه کامیابی و موفقیت های تحصیلی، روشن می شود که بسیاری از آنها مثال بازیکن فوتبالی هستند که بی هدف و بدون برنامه، به دویدن بی حد و بازده پرداخته و در آخر، درحالی که از خستگی، توان نفس کشیدن هم ندارد به آنها گفته می شود که شکست سنگینی را متحمل شدهاند.

جملات بالا شاید گرد یأس و ناامیدی بر افق شما پاشیده باشد، اما خبر خوب این است که یادگیری ریاضیات، چنانچه به طور صحیح به آن پرداخته شود؛ نه تنها ممکن است بلکه خیلی هم آسان، قابل دستیابی است. در ادامه این مقاله به بسط فرآیندی می پردازیم که می تواند به عنوان راهکاری برای یادگیری اثربخش ریاضیات و به خصوص حساب دیفرانسیل و انتگرال به کار گرفته شود. قبل از آن لازم است تا برخی مطالب را از نظر بگذرانید.

در فراگیری زبان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1- هوش فراگیر
 
2- استعداد فراگیر

3- انگیزه‌ فراگیر

4- علاقه‌ فراگیر

5- انتخاب ابزار دقیق و موثق

6- داشتن برنامه‌ریزی دقیق

7- آزمون‌های مستمر و ارزشیابی دقیق از معلومات فراگیر

8- داشتن کتاب و معلم و محل مناسب برای رسیدن به هدف فراگیر

کتاب را خواندم. جزوه‌ درس فیزیک را با کلی فرمول و فرمول‌های تستی حفظ کردم و با استفاده از آن‌ها، تست‌های چند سال گذشته را حل کردم. ولی باز هم، وقتی سؤال یا تست جدیدی می‌بینم، نمی‌دانم چه‌کار کنم؟ با این همه فرمول کوتاه و بزرگ، هنوز نمی‌دانم چه رابطه‌ای را کجا استفاده کنم تا به جواب برسد. پرسیدم، بیش‌تر توضیح دهید. گفت: مثلاً در مبحث حرکت‌شناسی، اگر تست یا مثالی را بخواهم حل کنم، نمی‌دانم از کدام رابطه(فرمول) باید استفاده شود. در آخر، چند فرمول را می‌نویسم تا ببینم کدام یک به جواب می‌رسد! خلاصه، پاک گیج شدم.

این چند جمله، گفته‌های اغلب دانش‌آموزان دوره‌ پیش‌دانشگاهی (داوطلبان کنکور) است.

در مورد درس فیزیک باید بدانیم که برخی از مطالب بیشتر جنبه‌ی حفظی و برخی مطالب بیشتر جنبه‌ مفهومی دارند.

کمیت‌ ‌برداری و نرده‌ای، یکای کمیت‌ها، روابط کار و انرژی، ساختمان ماده، انبساط مواد، ترمودینامیک (رشته ریاضی) از فیزیک پایه و موج مکانیکی1و2، موج الکترو‌مغناطیس، فیزیک اتمی، ساختار هسته‌ی اتم، فیزیک حالت جامد (رشته ریاضی)، قوانین نیوتون، کولن، قوانین الکترومغناطیسی فارادی ولتر, تعاریف کمیت‌های فیزیکی از فیزیک پیش‌دانشگاهی، بیش‌تر جنبه‌ حفظی دارند.

1- شیمی یک درس مفهومی است یا حفظی؟

تقسیم بندی درسها به دو دسته حفظی و مفهومی به صورت مطلق کار درستی نیست. در مورد حفظی ترین درسها هم تسلط بر مفاهیم آن درس، کمک میکند مطالب بهتر در حافظه بماند. به عبارت دیگر، پس از تسلط بر مفاهیم اصلی یک درس، به خاطرسپاری آنها ساده تر و ماندگاری آنها در حافظه بهتر صورت میگیرد.
در شیمی توصیه میشود قبل از به خاطرسپاری مطالب، مفاهیم اصلی را یاد بگیریم مثلاً قبل از آنکه ترتیب قدرت اسیدی اسیدها را حفظ کنیم، مفهوم قدرت اسیدی را بفهمیم.

2- ضریب درس شیمی در کنکور چگونه است؟

شیمی یک درس اختصاصی است. در رشته ریاضی برای بسیاری از مهندسی ها مثل برق، مکانیک، هوا فضا، عمران، مواد، کامپیوتر و فنآوری اطلاعات و گرایشهای رشته های انسانی مثل حقوق، مدیریتها و علوم اقتصادی که داوطلبان ریاضی هم میتوانند در آن شرکت کنند، ضریب 2 دارد اما در رشته های مهندسی شیمی، پلیمر و نفت و مهندسی ایمنی و حفاظت و گرایشهای مربوطه، ضریب 3 دارد.
در رشته تجربی برای رشته های پزشکی، دندانپزشکی و دامپزشکی و کل رشته های پیراپزشکی، صنایع غذایی، زیست شناسی، بیوتکنولوژی و گرایشهای وابسته به آنها، ضریب 3 دارد. اما در رشته های شیمی محض و کاربردی و داروسازی، ضریب 4 دارد. در گرایشهای انسانی مثل مدیریتها و حقوق برای دانش آموزان رشتهی تجربی، ضریب 2 دارد.

قانون1:
یا موفق می‌شوید یا نمی‌شوید، یا به‌دست می‌آورید یا از دست می‌دهید.

استراتژی شما: جزء آن دسته افرادی باشید که موفق‌اند، آن‌هایی که به‌دست می‌آورند.
کسانی که موفق‌اند، دقیقاً می‌دانند چه عواملی موجب موفقیت‌شان بوده است و برای خلق این موقعیت‌ها هشیار و آماده‌اند. آن‌ها همواره بهترین‌ها را از هر موقعیتی به‌دست می‌آورند. برای آن‌که بتوانید در زمره‌ی ‌افراد موفق قرار بگیرید، لازم است افراد موفق و ناموفق افراد از نظر بگذرانید، تفاوت‌های آن‌ها را بازشناسید و بررسی کنید. سپس تصمیم بگیرید، علت رفتارهای خود را شناسایی کرده و دانش خود را در مورد شیوه‌ی عملکرد خودتان بالا ببرید.

هاجر سلیمان‌پور‌/ مشاور خانواده
 
چــــــرا برخی از دانش‌‌آموزان علاقه‌ی زیادی به درس، مدرسه و تحصیل دارند و برخی علاقه‌مند به این امور نیستند؟ بررسی چگونگی و چرایی این انگیزه، مورد سؤال و بحث بسیار ی از اولیا، معلمان و مربیان است. هر پدر و مادر و یا معلمی دوست دارد در دانش‌‌آموز ایجاد علاقه، میل و رغبت به تحصیل را باور کند تا دانش‌‌آموز بتواند در امور تحصیل موفق‌تر و از تحصیل لذت بیش‌تری ببرد.

انگیزه یعنی چرایی و علت رفتار فرد، نیرویی که فرد را برانگیخته و وادار به کاری با میل و رغبت می‌کند. موفقیت تحصیلی از مسائل مهم آموزشی و روان‌شناسی است که رابطه‌ی تنگاتنگی با انگیزه دارد.

علی‌رضا کلاگر  / مشاور تحصیلی گلستان
 
یکی از سؤالات متداول دانش‌آموزان در دوران مطالعه، پس از پی بردن به اهمیت خلاصه‌نویسی، چگونگی خلاصه نوشتن مطالب درسی است و این‌که چه مطالبی را باید خلاصه کنند؟ در محتوای مباحث که خلاصه می‌شوند، چه مطالبی باید گنجانده شود و چه مطالبی حذف شود؟

پژوهش‌ها نشان داده است دانش‌آموزانی که در هنگام مطالعه تنها به خواندن مطلب پرداخته‌اند، نسبت به دانش‌آموزانی که در هنگام مطالعه زیر مطالب مهم خط کشیده‌اند، دارای بازده‌ی کمتری بوده‌اند و علت آن است که دانش‌آموز به مرور، علاقه‌ی خود را نسبت به مطالب از دست داده و نمی‌تواند به آن توجه کند. در نتیجه، مطالب به صورت فعالانه در ذهن پردازش نشده است. شما خودتان ناگهان متوجه شده‌اید که در صفحه‌ی 45 کتاب هستید، بی‌آنکه بدانید در همان پنج صفحه‌ی گذشته، چه خوانده‌اید، انگار فقط صفحات را ورق زده‌اید.